خبرگزاری رویترز در گزارشی تفصیلی با استناد به شهادت شماری از مصرف‌کنندگان داروهای درمان چاقی و همینطور دیابت، نسبت به عوارض جانبی حاد آنها هشدار داده است.

من سید سعید بهکام، دکتر روانشناس هستم. با من در این مقاله همراه باشید

این مصرف‌کنندگان گفته‌اند که پس از مصرف داروهای شرکت «نووو نوردیسک»، شامل «اوزمپیک» از داروهای محبوب برای درمان دیابت نوع ۲ و همچنین «ویگووی» از داروهای پرفروش برای کاهش وزن، افسردگی و افکار خودکشی را تجربه کرده‌اند.

تجربه مشابهی از سوی مصرف‌کنندگان داروی «مونجارو» محصول شرکت «الی لیلی» بیان شده است. هر سه این داروها با کند کردن پروسه هضم در بدن، گرسنگی را کاهش می‌دهند.

گزارشی دیگر از سازمان غذا و داروی ایالات متحده که به رویت خبرگزاری رویترز رسیده است نشان می‌دهد از سال ۲۰۱۰ تاکنون تعداد ۲۶۵ گزارش از اقدام به خودکشی یا فکر خودکشی در بیمارانی که این داروها یا داروهای مشابه را مصرف می‌کنند دریافت شده است. این در حالی است که ۳۶ مورد از این موارد خودکشی به مرگ بیمار ختم شده است.

پیشتر در ماه ژوئیه نهاد نظارتی اتحادیه اروپا در امور دارویی اعلام کرده بود گزارش‌های مربوط به پیدا شدن افکار خودکشی در بیماران پس از مصرف این دسته از داروها را مورد تحقیق قرار خواهد داد. سازمان غذا و داروی آمریکا نیز گفته است در حال ارزیابی گزارش‌ها است و به زودی تصمیم خود را در این زمینه اعلام خواهد کرد.

توماس جی مور، دانشیار در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه جانز هاپکینز، در این باره گفت: «بسیاری از داروهای مفید دارای عوارض جانبی نادر و گاه خطرناکی هستند که باید توسط نهادهای ناظر دارویی به دقت ارزیابی شده و توسط پزشکان مدیریت شوند. هشدارهای واضح در چنین مواردی ضروری است»

او اضافه کرد: «این به معنای زیر سوال بردن اتوماتیک دارو نیست، بلکه به این معنی است که شکایت یک بیمار نباید به طور اتوماتیک رد شود.»

در میان ۱۱۳ روایت ثبت شده در بانک داده سازمان غذا و داروی آمریکا در این خصوص، بیش از نیمی از بیماران گفته‌اند مدت کوتاهی پس از شروع دارو یا افزایش دوز آن شاهد افکار خودکشی بوده‌اند. حدود دو پنجم آنها نیز گفته‌اند که علائم پس از قطع مصرف دارو یا کاهش دوز متوقف شده است.

شرکت نوو نوردیسک در بیانیه‌ای گفته است که تمامی گزارش‌ها مربوط به عوارض جانبی استفاده از داروهایش را «بسیار جدی» خواهد گرفت و به بازبینی داده‌های بالینی و همکاری با مقامات ادامه خواهد داد. این شرکت همچنین گفته است که به سود و زیان محصولات خود اشراف دارد و تا کنون «هیچ ارتباط علت و معلولی» بین داروها و پیدایش افکار خودکشی در افراد پیدا نکرده است.

شرکت «الی لیلی» نیز به طور مشابهی گفته است به همکاری با نهادهای ناظر دارویی و همچنین بازبینی داده‌های مربوط به «افکار خودکشی، افکار آسیب رساندن به خود و افسردگی» ادامه خواهد داد.

داروی «ویگووی» محصول شرکت نوو نوردیسک در آزمایش‌های بالینی منجر به کاهش میانگین ۱۵ درصد از وزن بدن افراد شده است، امری که آن را به مؤثرترین درمان کاهش وزن تأیید شده تا به امروز تبدیل کرده است. کسب مجوز این دارو در سال ۲۰۲۱ بازار جدیدی را برای داروهای چاقی آغاز کرد که تخمین زده می‌شود ظرف یک دهه آینده بر ۱۰۰ میلیارد دلار بالغ شود.

داروهای لاغری اوزمپیک (Ozempic)، ویگووی (Wegovy) و مونجارو (Mounjaro) تا کنون نسبتاً ایمن بوده‌اند و طبق گفته سازمان غذا و داروی آمریکا در آزمایشات بالینی خطر خودکشی نشان نداده‌اند. با این حال گزارشات جدید باعث شده است سازمان‌های ناظر دارویی درباره این خطر حساس شوند و هشدارهایی قوی صادر کنند.

آژانس دارویی اروپا به همراه آژانس‌های بهداشتی بریتانیا و کانادا گفته‌اند در خصوص این داروها تحقیق خواهند کرد و انتظار می‌رود تحقیقات آژانس دارویی اروپا تا ماه نوامبر به نتیجه برسد. این در حالی است که سازمان غذا و داروی آمریکا نیز مشغول تحقیق مشابهی است.

اگر سازمان غذا و داروی آمریکا متوجه شود داروهای پپتید شبه گلوکاگون ۱ یا به اختصار «GLP-1» (که روند هضم غذا را کند می‌کنند) خطر خودکشی را افزایش می‌دهند، می‌تواند داروسازان را ملزم کند هشدارهایی صریح را در بسته قرار دهند. این سازمان همچنین می‌تواند در موارد شدیدتر علاوه بر ممنوع ساختن داروها، آنها را در لیست سیاه تجویز قرار دهد.

پیشتر در سال ۲۰۰۸ در پی انتشار گزارش‌هایی از ارتباط یک داروی لاغری به نام «آکومپلیا» (Acomplia) محصول شرکت سانوفی با پیدا شدن افکار خودکشی، این دارو از سراسر اروپا جمع‌آوری شد.

در حال حاضر داروهای دیگر لاغری نظیر «کنتریو» یا «کیسمیا» وجود دارند که روی بسته آنها به افراد هشدار داده شده در صورت داشتن افکار خودکشی مصرف آن را متوقف کنند.

تاثیرات قرص لاغری

قرص لاغری ممکن است باعث کاهش سطح سروتونین در مغز شود که هورمون خوشحالی است. این مسئله ممکن است منجر به افسردگی، بي حالي، كمبود علاقه، خستگي، كم خوابي يا بي خوابي شود. همچنین قطع ناگهانی قرص‌های لاغری ممکن است باعث علائم افسارگسیختگی شود که شامل اضطراب، رعشه، تهوع، استفراغ، درد عضلانی و بی‌قراری است. برخی از قرص‌های لاغری نیز ممکن است حاوی مواد محرک باشند که باعث افزایش خطر افکار یا رفتارهای خودکشی شوند.

قرص لاغری ممکن است باعث افزایش سطح آدرنالین در بدن شود که هورمون استرس است. این مسئله ممکن است منجر به اضطراب، تپش قلب، فشار خون بالا، عصبانيت، گيجي، لرزش دست و پا، تعريق و تنگي نفس شود. بعضی از قرص‌های لاغری نیز ممکن است حاوی مواد محرک باشند که باعث افزایش خطر حملات پانیک یا تشنج شوند.قرص لاغری ممکن است تاثیر منفی یا مثبت بر اعتماد به نفس فرد داشته باشد. بعضی از افراد ممکن است با استفاده از قرص‌های لاغری احساس کنند که به وزن ایده‌آل خود نزدیک‌تر شده‌اند و اعتماد به نفس بالاتری داشته باشند. اما بعضی از افراد هم ممکن است با استفاده از قرص‌های لاغری احساس کنند که ناتوان هستند و به دارو وابسته شده‌اند.

همچنین اگر قرص‌های لاغری موثر نباشند یا باعث عود وزن شوند، ممکن است منجر به ناامیدی، خجالت، گناه و خشم شوند.قرص لاغری ممکن است باعث شود که فرد به جای حل مشکلات روانی یا روابط خود، به غذا روی آورد. خوردن هيجاني يك رفتار غير منطقي و غير كنترلي است كه فرد به طور بي رويه و بيش از حد غذا ميل كند تا به خود آسيب بزند يا احساسات منفي خود را فرو ببرد. خوردن هيجاني ممکن است منجر به چاقي، عوارض جانبي دارو، علائم روانپزشكي و كاهش خودارزش شود.

قبل از استفاده از قرص لاغری، به پزشک خود درباره تمام جنبه های مربوط به سلامت جسمانی و روانی خود مشورت کنید. قرص‌های لاغری را بدون دستور پزشک یا به صورت بیش از حد مصرف نکنید. قرص‌های لاغری را بدون مشورت با پزشک قطع یا تغییر ندهید.

اگر هر گونه عارضه جانبی یا تاثیر روانی را تجربه کردید، به پزشک خود اطلاع دهید. قرص‌های لاغری را به تنهایی به عنوان راه حل برای کاهش وزن در نظر نگیرید. بلکه همراه با رژيم غذایي سالم و فعاليت بدني منظم از آنها استفاده کنید. اگر هر گونه سوال یا نگرانی درباره قرص‌های لاغری دارید، با پزشک خود صحبت کنید.

منبع: euronews