چرا خاطرات سال‌های اولیه زندگی را به یاد نمی‌آوریم؟
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا هیچ خاطره‌ای از دوران نوزادی و اوایل کودکی خود ندارید؟ این پدیده که به “فراموشی کودکی” (Infantile Amnesia) معروف است، باعث می‌شود افراد نتوانند اتفاقات قبل از سه یا چهار سالگی را به یاد بیاورند. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ محققان معتقدند که عوامل زیستی و روانشناختی مختلفی در این امر نقش دارند.
این مطلب توسط سایت دکتر سعید بهکام، روانشناس بالینی،مشاور و سکستراپ در ایران (تهران) و کانادا (تورنتو، ریچموندهیل و ونکوور) به شما همراهان و مشترکان عزیز سایت بهکام تقدیم می‌شود.
چرا خاطرات کودکی از بین می‌روند؟
فراموشی کودکی به این معنا نیست که نوزادان چیزی یاد نمی‌گیرند، بلکه به این معناست که مغز آن‌ها به گونه‌ای عمل می‌کند که خاطرات بلندمدت را ذخیره نمی‌کند. بر اساس تحقیقات، مغز در سال‌های اولیه زندگی به شدت در حال رشد و تکامل است. یکی از بخش‌های کلیدی مغز که در پردازش و ذخیره خاطرات نقش دارد، “هیپوکامپ” نامیده می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که هیپوکامپ تا حدود چهار سالگی به بلوغ کامل نمی‌رسد و تغییرات در سیناپس‌های مغزی ممکن است باعث از بین رفتن خاطرات اولیه شود.
نقش زبان و روایت در حافظه کودکی
یکی دیگر از دلایل مهم فراموشی کودکی، عدم توانایی کودکان در استفاده از زبان برای ذخیره و بازیابی خاطرات است. حافظه ما عمدتاً از طریق زبان و داستان‌سرایی سازمان‌دهی می‌شود. کودکان خردسال هنوز مهارت‌های زبانی کافی برای دسته‌بندی و ثبت خاطرات ندارند. همچنین، مفهوم “خود” و “هویت شخصی” در نوزادان هنوز شکل نگرفته است، بنابراین آن‌ها تمایلی به ثبت و مرور خاطرات ندارند.
آیا خاطرات کودکی کاملاً از بین می‌روند؟
تحقیقات نشان می‌دهند که برخی از خاطرات دوران نوزادی ممکن است در مغز باقی بمانند، اما در سطح ناخودآگاه قرار بگیرند. این خاطرات به صورت “ردپای عصبی” ذخیره می‌شوند و ممکن است در شرایط خاص، مانند قرار گرفتن در محیطی مشابه یا دریافت یک محرک قوی، دوباره فعال شوند.
چگونه می‌توانیم خاطرات کودکی را حفظ کنیم؟
پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که والدین با تعریف داستان‌های مربوط به دوران نوزادی کودکان، می‌توانند به حفظ این خاطرات کمک کنند. ثبت خاطرات از طریق عکس، فیلم و روایت‌های خانوادگی می‌تواند باعث تقویت حافظه شود. همچنین تجربیات احساسی قوی و تکرار آن‌ها در مکالمات روزمره می‌تواند به باقی ماندن برخی از خاطرات کمک کند.
از نظر PubMed
فراموشی کودکی به دلیل فرآیندهای پیچیده نوروبیولوژیکی و شناختی رخ می‌دهد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که رشد سریع هیپوکامپ و تغییرات سیناپسی در سال‌های اولیه زندگی می‌تواند منجر به ناپدید شدن خاطرات اولیه شود. علاوه بر این، عدم تکامل کافی در مهارت‌های زبانی و ساختارهای شناختی باعث می‌شود کودکان نتوانند خاطرات را به شیوه‌ای پایدار ذخیره کنند. مطالعات همچنین تأکید دارند که تعاملات اجتماعی و محیطی، از جمله گفت‌وگوهای والدین درباره گذشته، می‌توانند به حفظ و تقویت حافظه کودکان کمک کنند.
نتیجه‌گیری
اگرچه اکثر خاطرات کودکی از بین می‌روند، اما این به معنای ناتوانی نوزادان در یادگیری نیست. مغز در این سنین به سرعت در حال تکامل است و بر روی یادگیری مهارت‌های حیاتی تمرکز دارد. فراموشی کودکی همچنان یکی از رازهای حل‌نشده علم عصب‌شناسی است و تحقیقات آینده ممکن است به درک عمیق‌تری از این پدیده کمک کند.
به دنبال مشاوره حرفه‌ای برای بهبود مسائل زناشویی و سلامت روان خود هستید؟
در نهایت، فراموشی کودکی پدیده‌ای طبیعی است که به رشد مغز و تکامل مهارت‌های شناختی مرتبط بوده و با افزایش تعاملات اجتماعی و زبانی می‌توان تا حدودی از شدت آن کاست.
اگر به دنبال راه‌های بیشتر برای بهبود سلامت جسمی، جنسی و روانی خود هستید یا به توصیه‌های تخصصی نیاز دارید، برای مشاوره با دکتر سعید بهکام، بهترین دکتر روانشناس و سکستراپ ایرانی (تهران) و یا در کانادا (تورنتو، ونکوور و ریچموندهیل) تماس برقرار کنید.برای درخواست تماس و مشاوره به صفحه‌ی مشاوره و درمان مراجعه کنید.
منبع: Euro News, PubMed
