میل جنسی پایین، خشکی واژن و نوسانات شدید خلقی تعدادی از علائمی هستند که زنان اغلب در دوران یائسگی یا منوپاز تجربه می‌کنند. برای بسیاری از زنان، این تغییرات ممکن است از ده سال قبل از منوپاز، در دوره موسوم به پیش یائسگی یا پری‌منوپاز، آغاز شود.
این مطلب توسط سایت دکتر سعید بهکام، روانشناس بالینی،مشاور و سکستراپ در ایران (تهران) و کانادا (تورنتو، ریچموندهیل و ونکوور) به شما همراهان و مشترکان عزیز سایت بهکام تقدیم می‌شود
سوزان که در اواسط دهه ۴۰ زندگی‌اش است و در ونکوور کانادا زندگی می‌کند، در حال گذراندن دوره پیش‌یائسگی است و می‌گوید: «رابطه جنسی خیلی دردناک شده است. هنوز میل جنسی دارم، اما درد باعث می‌شود از آن زده شوم. نمی‌دانستم دقیقا چه اتفاقی دارد می‌افتد و راستش یک مدت طول کشید تا این موضوع را با دکترم مطرح کنم.»
با افزایش امید به زندگی، زنان ممکن است حدود یک‌سوم عمر خود را در دوران پسایائسگی سپری کنند. یائسگی یا منوپاز زمانی است که پریود زنان به دلیل کاهش سطح هورمون‌ها متوقف می‌شود. این اتفاق پایان دوران باروری یک زن را رقم می‌زند و می‌تواند تغییرات زیادی در وضعیت جسمی و روانی ایجاد کند.
دکتر عزیزه سسی، پزشک عمومی و فعال آموزش سلامت در بریتانیا، می‌گوید خشکی واژن که می‌تواند به رابطه جنسی دردناک منجر شود، نتیجه مستقیم کاهش سطح هورمون استروژن است. اما از آنجا که صحبت کردن زنان درباره زندگی جنسی خود در بسیاری از فرهنگ‌ها تابو محسوب می‌شود، او می‌گوید: «هنوز زنانی هستند که فکر می‌کنند رابطه جنسی دردناک طبیعی است و این مسئولیت ما به عنوان زنان در روابط با جنس مخالف است که این درد را تحمل کنیم تا مردهایمان از ما راضی باشند.» دکتر عزیزه سسی می‌گوید به دلیل همین باورها، ممکن است بسیاری از زنان به صورت مستقیم برای رفع این مشکلات به او مراجعه نکنند و در نتیجه «ممکن است همچنان در سکوت رنج بکشند».
هورمون‌ها و علائم پنهان
دکتر عزیزه سسی توضیح می‌دهد که استروژن به همراه تستوسترون که از تخمدان‌ها ترشح می‌شود، مسئول میل جنسی است و وقتی سطح این هورمون‌ها شروع به کاهش می‌کند، میل جنسی ما نیز دستخوش تغییر می‌شود. رزی که ۴۵ سال دارد و در آلمان زندگی می‌کند، در ۳۰ سالگی پس از تشخیص سرطان تخمدان تحت عمل هیسترکتومی – خارج کردن رحم – قرار گرفت. این عمل منجر به یائسگی زودرس و اجباری شد. او به بی‌بی‌سی می‌گوید تغییراتی که از سر گذراند، بسیار شدید بود. «من خیلی از رابطه جنسی لذت می‌بردم و ناگهان همه‌اش از بین رفت. هیچ‌گونه تحریک فیزیکی احساس نمی‌کردم.»
دکتر نازنین معالی، روانشناس و درمانگر جنسی در کالیفرنیا، می‌گوید که اغلب زنانی که در دوران یائسگی به او مراجعه می‌کنند، از کمبود میل جنسی و درد هنگام رابطه شکایت دارند. «در بسیاری از موارد احساس می‌کنند گیر افتاده‌اند. اما زنان زیادی هم هستند که می‌خواهند رابطه جنسی داشته باشند، و فقط دیگر علاقه‌ای به دخول ندارند.»
اما تنها خشکی واژن یا میل جنسی پایین نیست که رابطه جنسی را در این مرحله از زندگی برای زنان کم‌جاذبه می‌کند. برای «یاس» ۴۹ ساله که در بریتانیا زندگی می‌کند، عفونت‌های مکرر مجاری ادراری دلیلی بود که علاقه‌اش به رابطه جنسی را از دست بدهد. او به بی‌بی‌سی می‌گوید: «تمام علاقه‌ام به سکس از بین رفته، چون هر بار بعد از آن با عفونت‌های وحشتناک و دردناک مواجه می‌شوم.» او می‌گوید که پزشکان برای مدت طولانی این مشکل را با منوپاز مرتبط نمی‌دانستند.
پیشنهاد می‌کنم مقاله راهنمای جامع رابطه جنسی در دوران بارداری | فواید، خطرات و نکات ایمنی رو مطالعه بفرمایید.
دکتر عزیزه سسی توضیح می‌دهد که عفونت مجاری ادراری نیز یکی از عوارض جانبی کاهش سطح استروژن است. او می‌افزاید: «وقتی مردم به استروژن فکر می‌کنند، فقط به قاعدگی یا جنبه باروری‌اش فکر می‌کنند، ولی استروژن یک هورمون شگفت‌انگیز است که در تمام بدن ما اثر دارد، از فولیکول‌های مو گرفته تا پوست. استروژن مسئول روان‌سازی واژن و مجرای ادرار است و کاهش آن باعث می‌شود بافت اطراف مجرای ادرار نازک و خشک شود و بیشتر مستعد عفونت باشد.»
در بسیاری از فرهنگ‌ها، تمایلات جنسی زنان صرفا در ارتباط با باروری تعریف شده و در نتیجه این تصور اشتباه وجود دارد که زندگی جنسی زنان پس از یائسگی به پایان می‌رسد. دکتر نازنین معالی اضافه می‌کند که ارزش‌گذاری زنان به خاطر جوانی‌شان می‌تواند این مرحله از زندگی را دشوار کند و «برای بعضی زنان همراه با احساس سوگواری باشد». اما او همچنین می‌گوید که مراجعانی دارد «که پس از یائسگی بهترین روابط جنسی عمرشان را تجربه کرده‌اند.»
برای یائسگی چه درمان‌هایی وجود دارد؟
دکتر معالی می‌گوید: «تمام این چالش‌های مربوط به منوپاز راه حل دارند و مداخلات پزشکی و غیرپزشکی بسیاری هستند که می‌توانند به زنان کمک کنند تا زندگی جنسی فعالی داشته باشند و لذت بیشتری را تجربه کنند.» هالدیتا ۶۵ ساله که در لندن زندگی می‌کند، می‌گوید که با آغاز منوپاز، هم‌زمان با طلاقش، زندگی جنسی‌اش رونق گرفت. او به بی‌بی‌سی می‌گوید: «در ۴۳ سالگی جدا شدم و علائم پری‌منوپاز یا پیش‌یائسگی‌ا‌م از ۴۵ یا ۴۶ سالگی شروع شد. با خودم گفتم هورا! بالاخره آزادم. از آن موقع یک زندگی جنسی سالم و هیجان‌انگیز را شروع کردم.»
وقتی پای شعله‌ور کردن دوباره میل جنسی به میان می‌آید، توصیه اصلی دکتر معالی این است که «انتظارات جنسی خودتان را بازبینی کنید». او می‌گوید: «ما همه یک تصویر ذهنی از رابطه جنسی داریم و درباره اینکه سکس خوب چیست، تصوری داریم. اما وقتی بدن‌مان تغییر می‌کند، باید آن انتظار ذهنی را به‌روز کنیم. در این مرحله از زندگی، از خودتان بپرسید سکس خوب برای من یعنی چه؟»
او همچنین بر اهمیت عشق‌بازی و کشف لذت‌های بدون دخول تاکید می‌کند و می‌افزاید: «تغییر در بافت واژن ممکن است به کاهش حساسیت منجر شود، به همین دلیل استفاده از ابزارهای جنسی مثل ویبراتور می‌تواند موثر باشد.» اگر علائم یائسگی زندگی جنسی‌تان را تحت تاثیر قرار داده، دکتر عزیزه سسی توصیه می‌کند: «کمک بگیرید و اگر لازم بود، دکترتان را عوض کنید. تسلیم نشوید و خجالت نکشید.»
به گفته دکتر سسی، از نظر درمانی، «درمان جایگزینی هورمونی یا اچ‌آر‌تی در اولویت قرار دارد. این درمان در اشکال مختلفی ارائه می‌شود: پچ یا چسب پوستی، ژل و قرص. برخی افراد ممکن است اجازه مصرف هورمون‌هایی که وارد جریان خون می‌شوند (مانند قرص) را نداشته باشند، اما همیشه گزینه‌های موضعی وجود دارد که می‌توان مستقیما روی واژن از آنها استفاده کرد. ندا که در نیوزیلند زندگی می‌کند، به دلیل سرطان اجازه مصرف قرص هورمونی نداشت.
او می‌گوید: «اما وقتی اصرار کردم که می‌خواهم از اچ‌آر‌تی برای بهبود زندگی جنسی‌ام استفاده کنم، به من یکی از نوع موضعی داده شد. چون به یک نوع تهاجمی از سرطان مبتلا شده بودم، دکترها زندگی جنسی من را در اولویت قرار نمی‌دادند.» دکتر عزیزه سسی می‌گوید که درمان‌های بدون نسخه مانند روان‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌های واژن نیز وجود دارد، اما توصیه می‌کند که افراد مواد تشکیل‌دهنده آنها را برای احتمال حساسیت بررسی کنند. برای کسانی که با ضعف عضلات کف لگن مواجه‌اند، فیزیوتراپی کف لگن در دسترس است.
اما توصیه او به همه، چه در دوران منوپاز و چه پیش از آن، «تغییر سبک زندگی» است. او می‌گوید: «ورزش کنید، میوه و سبزی بخورید، مصرف الکل را کاهش دهید یا به کلی کنار بگذارید. سیگار نکشید. وزن‌تان را حفظ کنید.» یکی از مواردی که دکتر سسی بسیار بر آن تاکید دارد مراقبت از خود است. او می‌گوید: «مراقبت از خود، خودخواهی نیست. سعی کنید استرس را از محیط تان حذف کنید. زنان اغلب تلاش می‌کنند همه کارها را انجام دهند، انگار ابرقهرمان هستند. کمک بخواهید و اگر نمی‌خواهید کمک بخواهید، حداقل وقتی کمکی به شما پیشنهاد می‌شود آن را بپذیرید.»
به دنبال مشاوره حرفه‌ای برای بهبود مسائل زناشویی و سلامت روان خود هستید؟
اگر به دنبال راه‌های بیشتر برای بهبود سلامت جسمی، جنسی و روانی خود هستید یا به توصیه‌های تخصصی نیاز دارید، برای مشاوره با دکتر سعید بهکام، بهترین دکتر روانشناس و سکستراپ ایرانی (تهران) و یا در کانادا (تورنتو، ونکوور و ریچموندهیل) تماس برقرار کنید.برای درخواست تماس و مشاوره به صفحه‌ی مشاوره و درمان مراجعه کنید.
منبع : بی بی سی فارسی
