رابطه بین ذهن و بدن انسان از دیرباز موضوعی پر ابهام برای محققان علوم انسانی و پزشکی بوده و طی هزاران سال متفکران بزرگ از جمله فیلسوفانی چون ارسطو و دکارت را به چالش کشیده است.
من سید سعید بهکام، دکتر روانکاو هستم. با من در این مقاله همراه باشید
رویترز در گزارشی به این موضوع پرداخته و ضمن اشاره به یافتههای جدید دانشمندان آورده است که پاسخ اصلی، احتمالا در ساختار مغز قرار دارد.
بنا به این گزارش، محققان به تازگی دریافتهاند که بخشهایی از ناحیه مغز به نام «قشر حرکتی» که بر حرکات بدن کنترل دارد، با شبکهای مرتبط است که در برانگیختن قوای تفکر، برنامهریزی، برانگیختگی ذهنی، احساس درد، کنترل اندامهای داخلی همچنین عملکردهایی مانند جریان خون، فشار و ضربان قلب دخالت دارد.
یافته جدید، سبب شناسایی سیستمی قبلاً ناشناخته در قشر حرکتی شده که در گرههای متعدد موجود در نواحی مختلف مغز گسترده شده است.
گرههای یاد شده که ویژگی و عملکرد آنها پیشتر برای محققان آشکار شده بود، مسئول حرکت بخشهای خاصی از بدن همچون دست و پاها و صورت هستند؛ همچنین هنگام حرکت اندامهای بدن و نیز زمان اجرای همزمان چند حرکت، درگیر و وارد عمل میشوند.
محققان این سیستم را «شبکه کنش جسمی-شناختی» یا SCAN نامیده و مستنداتی از نحوه ارتباط این شبکه با مناطقی از مغز که به تعیین اهداف و برنامهریزی حرکات و عملها کمک میکند، تهیه و ارائه کردهاند.
این شبکه همانطور که در مطالعات مربوط به میمونها نشان داده شده، با بخشی از نواحی مغز منطبق است که کنترل اندامهای داخلی از جمله معده و غدد فوق کلیوی را برعهده دارد و به این اندامها اجازه میدهد تا سطوح فعالیت خود را در انتظار انجام یک عمل خاص تغییر دهند.
برای توضیح بیشتر در خصوص چنین کارکردهایی، میتوان به عنوان مثال به واکنشهای فیزیکی مانند تعریق یا افزایش ضربان قلب ناشی از تفکر و غور شدن در یک کار دشوار برای آینده اشاره کرد.
در این گزارش همچنین برای روشنگری بیشتر در خصوص محل قرار گرفتن «قشر حرکتی» در مغز آمده است که این قشر بخشی از بیرونیترین لایه مغز یعنی قشر مغز را تشکیل میدهد.
ایوان گوردون، متخصص و استاد علوم رادیولوژی از دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس که از جمله محققان پروژه یاد شده است، میگوید: «ما نشان دادیم که سیستم حرکتی انسان یکپارچه نیست؛ بلکه دو سیستم جداگانه وجود دارد که حرکت را کنترل میکند.»
وی میافزاید: «یکی از این سیستمها برای حرکت مجزای دستها، پاها و صورت شما است. این سیستم برای مثال برای نوشتن یا صحبت کردن بسیار مهم است؛ حرکاتی که باید فقط یک قسمت بدن را درگیر کنند. سیستم دوم از لحاظ نقشی که در هماهنگسازی اندامهای حرکتی و کنترل کل حرکات بدن، دارد از اهمیت زیادی برخوردار است. این سیستم با مناطق سطحبالای برنامهریزی در مغز مرتبط است.»
این یافتهها که در قالب مطالعهای علمی در مجله معتبر «نیچر» منتشر شده به جزئیات پیوند و ارتباط میان ذهن و بدن در مغز میپردازد.
نیکو دوزنباخ از دیگر محققان این پروژه که استاد مغز و اعصاب در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن است، ذهن را زاییده عملکرد مغز میداند و میگوید که مجموع عملکردهای زیست محاسباتی مغز «ذهن» را تشکیل می دهد.
وی میافزاید: «از آنجایی که به نظر میرسد این سیستم یا همان “شبکه کنش جسمی-شناختی” موسوم به SCAN طرحها، افکار و انگیزههای انتزاعی را با حرکات و فیزیولوژی واقعی ادغام میکند، توضیح مضاعفی نیز از جنبه علوم عصب و اندام برای این که چرا بدن و ذهن از هم جدا یا قابل تفکیک نیستند، ارائه میدهد.»
منبع: euronews