افرادی که دست به خیانت میزنند، اغلب این رفتار را «لحظهای» توصیف میکنند؛ تصمیمی ناگهانی که بدون برنامهریزی قبلی رخ داده است. با این حال، این پرسش مطرح میشود که آیا خیانت به شریک عاطفی واقعاً در یک لحظه و بهصورت عجولانه اتفاق میافتد؟ اگر چنین باشد، چگونه میتوان به پایداری و تعهد در روابط امیدوار بود؟ در مقابل، گروهی نیز معتقدند شرکای وفادار اساساً در برابر وسوسهها آسیبپذیر نیستند، حتی اگر با گزینههای جایگزین جذاب مواجه شوند. اما تحقیقات علمی در این زمینه چه میگویند؟
در پژوهشی که توسط پارواتی وارما و ساوراب ماهشواری در «مؤسسه فناوری هند جودپور» انجام شد و نتایج آن در سال ۲۰۲۴ منتشر شد، روند خیانت در روابط عاطفی زنان و مردان بررسی شده است. هدف این تحقیق پاسخ به این پرسش بود که خیانت چگونه شکل میگیرد، چه مسیری را طی میکند و چه انگیزههایی در پس آن قرار دارد. برای این منظور، رفتارهای ۴۰ نفر شامل ۲۱ مرد و ۱۹ زن مورد مطالعه قرار گرفت؛ افرادی که خود اذعان داشتند در دوران رابطه عاطفی (و نه ازدواج) به شریک خود خیانت کردهاند.
رفتارهای ۴۰ نفر شامل ۲۱ مرد و ۱۹ زن مورد مطالعه قرار گرفت؛ افرادی که خود اذعان داشتند در دوران رابطه عاطفی (و نه ازدواج) به شریک خود خیانت کردهاند.
خیانت خودبهخودی یا برنامهریزیشده؟
نتایج این تحقیق نشان میدهد که خیانت در روابط میتواند هم «خودبهخودی» باشد و هم «از پیش برنامهریزیشده». پژوهشگران خیانت خودبهخودی را نوعی لغزش لحظهای توصیف میکنند که در شرایط خاص و ناگهانی رخ میدهد. در مقابل، خیانت برنامهریزیشده تصمیمی است که فرد پیش از اقدام، زمان کافی برای فکر کردن درباره آن داشته است. بر اساس یافتهها، خیانتهای خودبهخودی معمولاً با ورود یک فرد جایگزین به زندگی عاطفی آغاز میشود؛ عاملی که نقش تعیینکنندهای در پیشبرد این روند دارد. در مقابل، در خیانتهای برنامهریزیشده، عواملی مانند نارضایتی از رابطه یا برخی ویژگیهای شخصیتی فرد نقش پررنگتری ایفا میکنند.
وارما و ماهشواری تأکید میکنند که برای زوجهایی که به دنبال حفظ رابطه خود هستند، درک این نکته اهمیت دارد که خیانت چگونه از یک ایده به عمل تبدیل میشود. به باور آنان، خیانت هر رفتاری است که اعتماد میان دو شریک را از بین ببرد یا تعهداتی را نقض کند که طرفین پیشتر پذیرفتهاند. این رفتارها معمولاً به شکل قرار ملاقات با فرد جایگزین و در نهایت شکلگیری روابط عاطفی یا جنسی خارج از چارچوب رابطه اصلی بروز پیدا میکند.
این رفتارها معمولاً به شکل قرار ملاقات با فرد جایگزین و در نهایت شکلگیری روابط عاطفی یا جنسی خارج از چارچوب رابطه اصلی بروز پیدا میکند.
از نارضایتی تا پیامدهای پس از خیانت
این دو پژوهشگر کل فرآیند خیانت را بررسی کردهاند؛ فرآیندی که با نارضایتی از رابطه آغاز میشود و میتواند شامل ظهور شریک جایگزین، برقراری ارتباط، تحریک عاطفی یا جنسی، تصمیم به افشای خیانت و در نهایت پیامدها و واکنشهای پس از آن باشد. به گفته آنان، مرحله نخست معمولاً با «عوامل خطرآفرین» همراه است؛ عواملی مانند نارضایتی عاطفی، تعارضهای بینفردی یا حتی فاصله جغرافیایی که زمینه را برای توجه به گزینههای جایگزین فراهم میکند.
مرحله نخست معمولاً با «عوامل خطرآفرین» همراه است
نقش پیوند عاطفی در خیانت
پژوهشگران همچنین به ابعاد عاطفی خیانت اشاره میکنند و توضیح میدهند که ارتباط با شریک جایگزین اغلب از صمیمیت عاطفی آغاز میشود، با افزایش گفتوگو و کشش احساسی یا جسمی ادامه مییابد و در نهایت به احساس راحتی با فرد جایگزین میرسد. به همین دلیل، در بسیاری از موارد، رابطه عاطفی پیشدرآمدی برای رابطه فیزیکی است. در مجموع، این تحقیق نشان میدهد که انگیزههای خیانت متنوعاند و از نارضایتی عاطفی گرفته تا حواسپرتی و بیتوجهی را دربرمیگیرند. به باور پژوهشگران، داشتن رابطهای سالم مستلزم تعهد متقابل، توجه به رفتارهای فردی و پرهیز از موقعیتهایی است که میتواند رابطه را در معرض خطر قرار دهد.
به دنبال مشاوره ی حرفهای برای بهبود مسائل زناشویی و یا مسائل مربوط به سلامت روان خود هستید؟
