آغاز ممنوعیت بیسابقه رسانههای اجتماعی برای کودکان؛ از استرالیا تا دانمارک
استرالیا اجرای ممنوعیت رسانههای اجتماعی “بیسابقه در جهان” را برای کودکان زیر ۱۶ سال آغاز خواهد کرد و دانمارک، در شمال اروپا، پس از اعلام دولتش در ماه گذشته مبنی بر دستیابی به توافق برای ممنوعیت دسترسی به رسانههای اجتماعی برای افراد زیر ۱۵ سال، به نظر میرسد که آماده است از این اقدام پیروی کند. طرح دانمارک میتواند تا اواسط سال ۲۰۲۶ تصویب شود، اما برخی از دانشآموزان و کارشناسان نگران هستند.
رونجا زاندر و کلوئی فجلستراپ-ماتیسن، دو دختر دانشآموز دانمارکی، هر دو از کاربران مشتاق رسانههای اجتماعی هستند. زندر ۱۵ ساله میگوید: «من از اسنپچت، اینستاگرام و تیکتاک استفاده میکنم.» «به نظرم اپلیکیشنهای مورد علاقهام احتمالاً اسنپچت و اینستاگرام هستند.»
اما هر دو از برخی از معایب رسانههای اجتماعی، از آزار و اذیت سایبری گرفته تا قرار گرفتن در معرض محتوای تکاندهنده، آگاه هستند.
فجلستروپ-ماتیسن ۱۴ ساله میگوید: «همین چند ماه پیش، مردی در ایالات متحده به ضرب گلوله کشته شد و این ویدئو در رسانههای اجتماعی وایرال شد. من به مدرسه میرفتم و آنجا بود که آن را دیدم.»
طرح دانمارک میتواند تا اواسط سال ۲۰۲۶ تصویب شود، اما برخی از دانشآموزان و کارشناسان نگران هستند.
نگرانی دولت دانمارک از غرق شدن نوجوانان در دنیای دیجیتال
دولت کشورشان (دانمارک) اکنون قصد دارد دسترسی به رسانههای اجتماعی را برای نوجوانان زیر ۱۵ سال ممنوع کند و در حالیکه نگرانیهای فزاینده مبنی بر اینکه کودکان بیش از حد عمیقاً به دنیای دیجیتال پر از محتوای مضر و منافع تجاری کشیده میشوند، فشار بر پلتفرمهای بزرگ فناوری را افزایش دهد. این پیشنهادها به برخی از والدین – پس از ارزیابی خاص – اجازه میدهد تا به فرزندانشان از ۱۳ سالگی به رسانههای اجتماعی دسترسی داشته باشند.
چنین اقدامی از جمله رادیکالترین ابتکاراتی است که تا به امروز توسط یک دولت اتحادیه اروپا برای محدود کردن استفاده از رسانههای اجتماعی در بین نوجوانان و کودکان خردسال انجام شده است. این طرحها زاندر و فجلستراپ-ماتیسن را، که هر دو از نظر سیاسی فعال و عضو سازمانی برای دانشآموزان دانمارکی هستند، نگران میکند.
زندر توضیح میدهد: «من خودم دوستانی دارم که آنانرا فقط آنلاین میشناسم و اگر هنوز ۱۵ ساله نشده بودم، نمیتوانستم با آنها صحبت کنم.»
فجلستراپ-ماتیسن میافزاید: «فکر نمیکنم مسئولیت جوانان باشد که مطمئن شوند محتوای مضری در اینترنت وجود ندارد.» «دولت باید آنچه را که ما، به عنوان جوانان، میبینیم، تنظیم کند.»
زندر توضیح میدهد: «من خودم دوستانی دارم که آنانرا فقط آنلاین میشناسم و اگر هنوز ۱۵ ساله نشده بودم، نمیتوانستم با آنها صحبت کنم.»
دیدگاه دولت دانمارک؛ ضرورت ایجاد «نگهبان» در فضای دیجیتال
ماه گذشته، کارولین استیج، وزیر امور دیجیتال دانمارک، اعلام کرد که توافقی برای ممنوعیت دسترسی افراد زیر ۱۵ سال به رسانههای اجتماعی حاصل شده است.
استیج تصریح میکند که این ممنوعیت بلافاصله به اجرا در نخواهد آمد: قبل از تصویب آن، هنوز به مشاوره و چندین جلسه بررسی در پارلمان نیاز است. او میگوید: «شاید تا اواسط یا پایان سال آینده وارد عمل شود.»
استیج با تاسف میگوید: «سالهای زیادی است که به رسانههای اجتماعی اجازه دادهایم هر کاری که میخواهند در اتاق خواب فرزندانمان انجام دهند. هیچ محدودیتی وجود نداشت.»
«وقتی شبها در شهر بیرون میروید، نگهبانانی هستند که سن جوانان را بررسی میکنند تا مطمئن شوند هیچ خردسالی وارد مهمانیای که نباید شود، نمیشود. در دنیای دیجیتال، ما نگهبان نداریم و واقعاً به آنها نیاز داریم.»
کیف پول هویت دیجیتال؛ راهکار اجرایی دانمارک برای کنترل سن کاربران
مقامات دانمارکی هنوز مشخص نکردهاند که چنین ممنوعیتی چگونه اعمال خواهد شد. اما ماه گذشته، وزارت امور دیجیتال دانمارک از پیشنویس «کیف پول هویت دیجیتال» رونمایی کرد که در بهار ۲۰۲۶ در دسترس خواهد بود. این وزارتخانه اعلام کرد که این برنامه شامل یک گواهی سن خواهد بود تا اطمینان حاصل شود که کاربران از محدودیتهای سنی رسانههای اجتماعی پیروی میکنند. بسیاری از پلتفرمهای فناوری از قبل ثبتنام نوجوانان را ممنوع کردهاند.
با این حال، استیج گزارش میدهد که تقریباً ۹۸٪ از کودکان دانمارکی زیر ۱۳ سال حداقل در یک پلتفرم رسانه اجتماعی پروفایل دارند و تقریباً نیمی از کودکان زیر ۱۰ سال نیز این کار را انجام میدهند. او توضیح میدهد: «بین آنچه میگویند و آنچه انجام میدهند یا نمیدهند، تفاوت وجود دارد. به همین دلیل است که ما باید اقدام سیاسی انجام دهیم.» این ابتکار دانمارکی پس از اولین ممنوعیت رسانههای اجتماعی در استرالیا برای کودکان زیر ۱۶ سال در جهان انجام خواهد شد.
تقریباً ۹۸٪ از کودکان دانمارکی زیر ۱۳ سال حداقل در یک پلتفرم رسانه اجتماعی پروفایل دارند
استرالیا، جریمههای سنگین و واکنش جهانی به محدودیتهای سنی
از چهارشنبه (۱۰ دسامبر)، فیسبوک، اینستاگرام، کیکاستارتر، ردیت، اسنپچت، تردز، تیکتاک، ایکس و یوتیوب در صورت عدم انجام اقدامات منطقی برای حذف حسابهای کودکان استرالیایی زیر ۱۶ سال، با جریمههایی تا سقف ۵۰ میلیون دلار استرالیا (۳۳ میلیون دلار آمریکا) مواجه خواهند شد.
در حالیکه این دو دولت در حال بررسی راههایی برای محدود کردن اثرات مضر فناوریهای آنلاین هستند؛ مالزی، فرانسه، یونان، رومانی و نیوزیلند نیز در حال بررسی تعیین حداقل سن برای استفاده از رسانههای اجتماعی هستند. بسیاری از پلتفرمهای رسانههای اجتماعی سالهاست که افراد ۱۳ سال و کمتر را از ثبتنام در خدمات خود منع کردهاند.
نگرانی کارشناسان؛ چالشهای حقوقی و اجتماعی ممنوعیت رسانههای اجتماعی
کارشناسان میگویند محدودیتهایی مانند محدودیتهایی که دانمارک در نظر دارد، همیشه مؤثر نیستند. «آن مته تورهاگ»، دانشیار دانشگاه کپنهاگ، نگران دشواریهای اجرای چنین ممنوعیتی، افزایش جمعآوری دادهها و نقض حقوق جوانان است. او میگوید: «برای من، بزرگترین چالش واقعاً در حقوق دموکراتیک این کودکان نهفته است. من ناراحتم که این موضوع بیشتر مورد توجه قرار نمیگیرد.»
«برای بسیاری از کودکان، رسانههای اجتماعی همان چیزی است که رسانههای سنتی برای نسل من بودند. راهی برای ارتباط با جامعه بود.»
«از طرف دیگر، فکر میکنم مشکل در فشاری است که بر والدین وارد میشود. اگر مسئولیت اطمینان از عدم دسترسی کودکان زیر ۱۳ سال به این پلتفرمها عمدتاً بر عهده آنها باشد، این فقط به بار سنگین فعلی آنها اضافه خواهد کرد.»
به دنبال مشاوره ی حرفهای برای بهبود مسائل کودک خود و یا مسائل مربوط به سلامت روان خود هستید؟
